Kadir Has Üniversitesi

Yakınlarda, şimdiki Unkapanı semtinde, Osmanlı döneminde şehrin ekonomik merkezine açılan ve 19. yüzyıla kadar kullanılmaya devam eden bir liman olan Zeugma bulunuyordu. Zeugma etrafındaki faaliyetler çevreye canlılık getirmişti, ancak Cibali de bu koşuşturmadan faydalandı: Cibali'nin Haliç kıyısındaki Osmanlı depoları ve kalafatçıları, bölgenin o kısmındaki gelişen işlere tanıklık ediyordu. Eskiden, Cibali'nin Puteae veya Porto del Pozzo olarak adlandırılan limanı, İstanbul tüketicilerine yönelik mallarla dolu depolarla doluydu. Cibali kapılarından geçen geçitler, bu malların limandan şehre getirilmesinde etkiliydi. Fetihten sonra Cibali bölgesi gelişmeye başladı. Cibali, deniz kaptanlarının gözdesi oldu ve Murad Reis, Mustafa Paşa ve Kemal Reis gibi ünlü denizcilerin semtte köşkleri vardı.

Cibali'yi İstanbul'un kimliğiyle ilişkilendiren iki etken vardır: yangın ve tütün. Cibali bir ticaret merkezi olduğu ve gemi yapımında yanıcı maddeler kullanan birçok kalafatçı olduğu için çok sayıda yangın çıkmıştır. Kuzeydoğu rüzgarları varsa, Haliç surlarının hem dışında hem de içinde çıkan bu yangınlar, özellikle o dönemde şehir çok sayıda ahşap evden oluştuğu için, açık bir tehlike oluşturuyordu. Bu dönemde, büyük yangınların çoğuna "Cibali yangınları" deniyordu.

1884 yılında kurulan Cibali Tütün Fabrikası, mahalleyi sosyal ve ekonomik olarak değiştiren önemli bir kurumdu. Yüzyılın başlarında, büyük fabrika binasında tütün işleme ve sigara üretimi yapılıyordu. Bu kadar büyük bir fabrikanın bu küçük mahalleye yerleştirilmesinin birkaç nedeni vardı. O zamanlar, tütün gelenekleri bu bölgede toplanıyordu ve fabrikanın işgücünü sağlayan birçok kişi yakınlarda yaşıyordu. Gerçekten de, fabrikanın yaşamını belgeleyen 1900'lü yıllarda çekilmiş birçok fotoğrafa bakarsak, resim oldukça dikkat çekicidir. Orada 1500 kadın ve 662 erkek (toplam 2162 kişi) çalışıyordu. Tekel Cibali Sigara Fabrikası, yerel polis ve memurları, hastaneleri, bir kreşi, marketleri, okulları, bir itfaiye departmanını, spor tesislerini, sendikaları ve restoranlarını içeren küçük bir kasabaydı.

1 Mart 1925'te, kırk yıllık Fransız idaresinden sonra ve cumhuriyetin kurulmasıyla fabrikanın kontrolü devlete geçti. Fabrika uzun yıllar tütün işledi, depoladı ve sattı. Daha sonra 1995'te büyük kısmı kapatılan fabrika terk edildi. 1997'de Maliye Bakanlığı binaları Kadir Has Üniversitesi'ne devretti. Dr. Mehmet Alper, fabrika binalarını üniversite kampüsüne dönüştürmek üzere restore edip yenilemekten sorumlu mimar olarak atandı. Mart 1998'de çalışmalar başladı. Üniversite planlamacılarıyla birlikte çalışan restorasyondan sorumlu mimarlar, binaların orijinal karakterini ve mimari bütünlüğünü korurken aynı zamanda alanı üniversitenin ihtiyaçlarına uyacak şekilde geliştirmeye büyük özen gösterdiler.

1998 ile 2002 yılları arasında Tekel Cibali Sigara Fabrikası, Kadir Has Vakfı tarafından tütün üreten ve satan bir depodan yüksek öğrenim kurumuna dönüştürüldü. Dört yıllık restorasyon çalışmasının ardından Kadir Has Üniversitesi Cibali kampüsü 13 Şubat 2002'de resmen kapılarını açtı. Yeni KHAS kampüsü, zarif cepheleri, güneşli avluları ve geniş, havadar iç mekanları kaliteli eğitim ve araştırma olanaklarıyla birleştiriyor. Bu nedenle, KHAS'ın yeni kampüsü, İstanbul'un kalbinde kültür, eğitim ve bilimsel araştırmanın Türkiye ve dünyanın değişen ihtiyaçlarını karşılamak üzere bir araya geldiği bir merkez kurarak, üniversitenin ülkenin geçmişinden bir gelecek inşa etme misyonunu yerine getirmede önemli bir adımı temsil ediyor.