Kentsel Dönüşüm (Türkçe) - Tezli Program

Programın Amacı

Ülkemizde bir gerçeklik olan deprem riskine karşı önlem olarak tamamen yıkılmış alanlarda yenileme ve inşaat yapılması ihtiyacı, aynı zamanda kentlerin dönüşüm sürecini de gündeme getiriyor. Bu alanlar daha önce imar başvurusu yapılmış, yani arsa ve arazi düzenlemeleri yapılmış yerler olabileceği gibi, imar planına aykırı kaçak yapılaşmış alanlar da olabilir. Günümüzde bu alanların çoğu yoğun yapılaşmış, imar ihlallerinin yüksek olduğu, altyapısı yetersiz, sağlıksız ve çökmüş alanlardır. Kentlerin birçok farklı yerinde yaygın olarak bulunan bu alanları dönüştürmek ve canlandırmak kamusal, insani bir görev ve sorumluluktur. Bu alanlarda imar düzenlemeleri nasıl yapılacak? Buradaki arazilere ve mallara nasıl müdahale edilecek ve el konulacak? Mallara el koymanın yolu ve yöntemi ne olacak? Bu yol ve yöntemin hem sağlam bir hukuki dayanağı hem de meşruiyeti olması gerekiyor.

İmar Kanunu'nun 18. maddesinde belirtilen yönteme göre, kaçak, imar ihlali ve yoğun yapılaşmanın olduğu alanlarda, deprem riskiyle imara ayrılmış olsalar bile, imar düzenlemesi yapmak mümkün değildir. Bu nedenle, bu tür alanlarda imar düzenlemesi yapmak için 'Kentsel Dönüşüm' kavramı gündeme gelmiştir. Kentsel dönüşüm alanı ilan edilen yerlerde, arsa ve taşınmaz mallar üzerine hak iddia etmek ve imar düzenlemesi yapmak için meşruiyet ve katılımcılık sağlayacak yeni bir imar uygulama seçeneğinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu alanlarda değer eşitliğine dayalı yeni bir imar uygulama yöntemi ihtiyacı karşılayacaktır. Bu yöntemin adı: '  Değerleme Esaslı Yöntem/Eşdeğerlik Yöntemi'dir  .

Bu yöntemle yaratılacak kentsel değerlerin hesaplanması ve hak sahipleri arasında dağıtımı objektif olacaktır. Sorun, bunun için yasal ve idari ölçütler ve araçlar yaratabilmektir. Aksi takdirde, pozitif kentsel dönüşüm kavramı tartışmalı ve korkulan bir kavrama dönüşebilir. İmar yasasıyla uyumlu kentsel dönüşüm yönetmeliklerine, mümkün olan en kısa sürede bütünleşik ve uygulanabilir yasal güvence sağlanmalıdır. Bunlar olmadan, şu anda birçok yerde planlanan ve uygulanan uygulamalara kentsel dönüşüm demek zor görünüyor.

Günümüzde kentsel dönüşüm ve kentsel yenileme adı verilen uygulamaların çoğu, hazineye ait boş ve yapılaşmamış işgal alanlarının ele geçirilerek yüksek yoğunluklu yerleşimler yaratılmasının bir aracı haline gelmiştir. Kentler, mevcut imar planı değişiklikleriyle yapılandırılmakta, plan kararlarıyla yaratılan aşırı ve ölçüsüz kentsel değer belirli ellerde (rant) biriktirilmektedir. Bu birikim, kentlerin ekonomik ve sosyal uyum, erişilebilirlik ve denetlenebilirlik sağlamasını da zorlaştırmaktadır. Kentsel yerleşimlerin sosyal ve toplumsal olarak daha fazla ayrışmasına neden olmakta ve kaygı düzeyi yüksek tartışmalara yol açmaktadır. Yukarıda belirtilen sorunlara sistematik bir yaklaşım ve bütüncül çözüm aranabilmesi için, yüksek lisans programı kapsamında uzman teknik kadroların yetiştirilmesi ve yerel yönetimlerin karşı karşıya kaldığı ve karşılaşması muhtemel bu sorunların çözümüne bu tür uzmanlarla katkı sağlanması gerekmektedir.

Programın Yapısı

Kentsel Dönüşüm Yüksek Lisans Programına;

• Geomatik Mühendisliği
• İnşaat mühendisliği
• Harita ve Kadastro
• Jeodezi ve Fotogrametri
• Jeodezi
• Şehir planlaması
• Ziraat Mühendisliği
• Mimarlık lisans programından mezun olanlar başvuruda bulunabilir.

Uygulanan alanda iş deneyimi - uzmanlık - yöneticiliklerini kanıtlayan tüm lisans/lisansüstü mezunlar, Program Direktörünün önerisi ve Enstitü Yönetim Kurulunun kararıyla programa kabul edilir. Kentsel Dönüşüm Yüksek Lisans Programı tezli ve tezsiz olmak üzere iki kategoride verilecektir. Tezli program, lisans mezunlarını araştırma yapmaya teşvik etmeyi ve onları doktora programlarına hazırlamayı hedeflerken, tezsiz program ülkenin ihtiyaçlarını karşılayacak uzmanları yetiştirmeyi amaçlamaktadır.

Kentsel Dönüşüm Yüksek Lisans Programı disiplinler arası bir yüksek lisans programıdır. Dünya çapında yaygın olarak hissedilen ve yerel yöneticilerin ilgi alanına girerek ön plana çıkan bir uygulamadır. Özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bu konuda çeşitli düzeylerde eğitim ve uygulamalar yapılmaya başlanmıştır.